7 dingen, die je moet weten als je
kindertekeningen wilt begrijpen
1. Communicatiemiddel
In tekeningen geven kinderen uiting aan hun emoties, ervaringen en hun
zelfbeeld. Het stelt ze in staat dingen te verwerken en een plek te geven.
Te oefenen met nieuwe situaties.
Kortom de beeldentaal van tekeningen stelt jou in staat een kind veel
beter te begrijpen.
2. Hoe analyseer je een tekening?
Het analyseren van een tekening vraagt aandacht en respect. Het is niet
iets wat je 'zomaar even' doet. Je hebt gedegen kennis nodig van
verschillende onderdelen, die bij de analyse van toepassing zijn.
Om een tekening op een respectvolle en gedegen manier te lezen &
begrijpen.
5-stappenplan Stappenplan KWAST
*Stap 1 Ken jezelf
Zoals een kind zichzelf laat zien in een tekening, neem jij ook jezelf mee
bij het analyseren van een tekening. Daarom is het superbelangrijk dat je
weet met wat voor bril je kijkt om te voorkomen dat je dingen van jezelf
op het kind projecteert.
*Stap 2 Wat zie je
Bij 'wat zie je' gaat het over de basiskennis over de ontwikkelingsfasen,
de do's & dont's van het lezen en begrijpen van een tekening. Pas
wanneer je weet wat gebruikelijk is, zie je wat anders is.
*Stap 3 Analyse
Dit onderdeel omvat onderdelen zoals het lijngebruik, plaatsing op het
blad, vormen, grootte, dynamiek, perspectief en dergelijke.
Deze zijn vooral prettig voor mensen die cognitief zijn ingesteld en
bieden een duidelijk houvast.
*Stap 4 Symboliek
In iedere tekening is veel symboliek te vinden. Bij dit onderdeel kijk je
naar de symbolische waarde van figuren, dieren, cijfers, kleuren en
voorwerpen.
*Stap 5 Totaal
In het totaal voeg je alle onderdelen samen met de eventuele kennis, die
je hebt over een kind. Je komt zo tot een totale lezing.
3. Moet je altijd een tekening lezen?
Nee, zeker niet.
Kinderen tekenen in eerste plaats voor hun plezier en
ontspanning. Niet iedere tekening hoeft uitgebreid geanalyseerd te
worden.
Wanneer je echter meer wilt weten van een kind, omdat je;
- je zorgen hebt over zijn gedrag
- wilt weten hoe hij zichzelf en zijn omgeving ervaart
- wilt weten wat hem bezighoudt
- hem beter wilt leren kennen
- wilt weten hoe hij zich voelt in de klas
- meer wilt weten over zijn gezinssituatie en hoe hij deze ervaart
dan zijn tekeningen een heel waardevol en bruikbaar hulpmiddel. Bijna
alle kinderen tekenen en het kan overal. Dit is kennis waar je de rest van
je leven plezier van hebt en de kinderen met wie jij bent ook!
4. Zin & onzin
ZIN: het lezen van een tekening bestaat altijd uit meerdere
componenten. Je kunt niet van 1 ding uitgaan.
ZIN: een tekening is een momentopname. Verzamel en lees tekeningen
van 1 kind over een langere periode voor een zo compleet mogelijk
beeld.
ONZIN: de kleur zwart in een tekening betekent dat een kind depressief
is. Niet dus. Kleuren geven een indicatie van hoe het kind zich op dat
moment voelt, dat kan ook opstandig, assertief zijn. Behoefte hebben
aan autonomie. Zwart heeft meerdere betekenissen. Dat geldt overigens
voor alle kleuren.
ONZIN: tekeningen van kinderen 0 tot 4 jaar geven geen informatie.
Nee joh; deze tekeningen geven ons juist heel veel informatie over de
ontwikkeling van een kind in meerdere opzichten. Belangrijk is dat je
weet waar je naar kijkt. Dan herken je allerlei fasen, vormen, kleuren en
symbolen.
ZIN: kijk open naar een tekening en trek niet te snel conclusies. Houd
goed in de gaten waar je zelf mee bezig bent en hoe jij je voelt. Een open
mind is belangrijk!
ONZIN: alle kinderen vinden tekenen leuk. Nee, natuurlijk niet.
Sommige kinderen spelen liever en vinden stil aan tafel zitten niet fijn.
Dat kan betekenen dat er een probleem is met de fijne motoriek, maar
dat hoeft zeker niet het geval te zijn. De persoonlijke voorkeur van een
kind is hierbij belangrijk. De ontwikkeling van tekenen en spel vertoont
veel overeenkomsten. Wanneer een kind geen van beiden doet, is het
goed om dit in de gaten te houden
5. Kleuren
Hoe kan het eigenlijk datje betekenis kunt geven aan een bepaalde
kleur?
Iedere kleur heeft zijn eigen specifieke trilling/frequentie. Hetzelfde
geldt voor emoties. Bepaalde frequenties van kleuren en emoties
'matchen' met elkaar waardoor je betekenis aan een kleur kunt geven.
De voorkeur, die een kind heeft voor kleuren zegt wat over de
karaktereigenschappen en kracht van een kind. Heldere, krachtige
kleuren bijvoorbeeld laten zien dat een kind levenslust en energie bezit.
6. Momentopname
Besef dat een tekening altijd een momentopname is van hoe het kind
zich op dat moment voelt en wat het op dat moment ervaart.
Raak dus niet meteen in paniek wanneer je in een tekening iets
'zorgelijks' ziet.
Het hoeft niet meteen te betekenen dat het kind problemen heeft of zich
ongelukkig voelt.
Wanneer je over langere tijd, meerdere tekeningen
van een kind bestudeert en bepaalde dingen steeds terug ziet komen,
vraagt het jouw aandacht.
Wat niet betekent dat je met 1 tekening niets kunt. Die ene tekening kan
jou veel wijzer maken. Wees je bewust van een open mind. Trek niet
meteen conclusies.
Een tekening kun je als ingang voor een gesprek met een kind gebruiken.
Daarbij zijn twee dingen heel belangrijk:
- leg niet aan het kind uit wat hij getekend heeft. Daarmee zou je alle
creatieve vrijheid wegvagen
- stel OPEN vragen
Vragen, die je kunt stellen of dingen die je kunt zeggen, zijn;
- vertel eens; waar kijk ik naar?
- ik vraag me af hoe die figuur zich voelt...
- waar zou die naartoe gaan?
- wat zou er gebeuren als dit een filmpje was?
7. Leeftijd
De ontwikkeling van kindertekeningen bestaat uit verschillende fasen.
Wanneer je een tekening analyseert, is het van belang te kijken of de
tekening leeftijdsadequaat is.
Past de tekening bij een kind van deze leeftijd? Dit kan variëren; het ene
kind van drie tekent gedetailleerder dan het andere.
Het kan zijn dat je opvallende dingen tegenkomt. Zoals een kind dat
negen is en een krastekening maakt. Of een kind dat al complete
mensfiguren kan tekenen, maar nu opeens koppoters maakt.
Een terugval in de ontwikkeling zie je vaak na een emotioneel
indrukwekkende gebeurtenis zoals een verhuizing of de komst van een
babybroertje.
Het kind valt dan terug op de fase waarin het zich nog
veilig en vertrouwd voelde om van daaruit weer op te bouwen. Dit kan
een paar weken duren. Soms komt een kind er niet zelf uit dan is het fijn
als er hulp komt.
Wanneer een kind standaard gedetailleerder tekent dan zijn
leeftijdsgenoten of juist minder, dan zegt dit iets over zijn
ontwikkelingsniveau.
Loopt het kind voor of juist achter en wat betekent
dit voor zijn sociale ontwikkeling?
Heeft hij voldoende aansluiting bij
leeftijdsgenoten?
Krijgt hij genoeg uitdaging?
Wordt een kind
overvraagd?
Belangrijke dingen waar jij rekening mee kunt houden naar aanleiding
van een tekening.
