De rekenhoek in onze klas bestaat uit twee tafeltjes die tegen een kast aan staan. Op de tafels en op de kast staan allerlei materialen waar de kinderen mee kunnen werken. Op onze school werkten we met Schatkist en met Gecijferd Bewustzijn. Bij die laatste map horen allerlei handpoppen: deze dieren wonen in de rekenhoek.
1. Verschillende rekendomeinen in de rekenhoek
Rekenen is meer dan alleen tellen en getallen. Als je de kinderen alleen met getallen laat werken in je rekenhoek, loop je een heleboel rekendoelen mis! Zorg ervoor dat er in de hoek ook ruimte is voor meten, wegen, tijd, geld, vormen, kleuren en sorteren. Er zijn heel veel materialen op de markt die meerdere doelen tegelijk beslaan.
Natuurlijk laat je niet álle domeinen in één keer aan bod komen, je legt steeds ergens anders de nadruk op. Voor een goede basisuitrusting beschikt je klas in ieder geval over: een balans, cijfers, telmaterialen, 3 dimensionale vormen, een oefenklok, meetlinten en een kassa.
Tip: Vraag eens rond bij ouders wat zij nog hebben liggen. Je kunt veel geld uitgeven aan een goede rekenhoek, maar ook met een klein budget kun je een degelijke hoek inrichten!
2. Experimenteren met uitnodigende materialen
Kijk goed naar wat de kinderen in je klas leuk vinden om te doen. Pakken ze het materiaal uit de kast maar niet uit zichzelf? Dan moet je je afvragen waarom dat zo is. Het kan zijn dat ze de materialen niet kennen, dan kun je ze introduceren in de kring. Maar het kan ook zijn dat de materialen niet uitnodigend genoeg zijn.
In onze klas merkten we dat de kinderen het liefst bezig zijn met zogenaamde ‘open’ materialen, waar je meerdere kanten mee op kunt, en waar niet maar één oplossing mogelijk is. Een lotto, waarbij je kaartjes in een houten raamwerk moet stoppen, is gewoon niet populair in onze klas. Dus zorgen wij voor zoveel mogelijk open materialen, waar de kinderen naar hartelust mee kunnen experimenteren. Dit gaat vaak gepaard met heel veel rekentaal! Je kunt je afvragen hoe waardevol het maken van een lotto (in je eentje) is vergeleken met het spelen met rekenmaterialen…
Tip: Bij Credu (een webshop gerund door mensen die uit het onderwijs komen) verkopen ze heel veel van dit soort materialen! De inhoud van de webshop wisselt regelmatig, hier vind je het huidige aanbod.
3. Opdrachten in de rekenhoek of niet?
Een vraag die ik heel vaak krijg over mijn rekenhoek: heb je er ook opdrachtkaarten bij? Ik moet mensen dan altijd teleurstellen: nee, wij hebben geen opdrachtkaarten in de rekenhoek. We geven er ook geen mondelinge opdracht bij. Ik vind het mijn taak de omgeving zó in te richten, dat de kinderen niet anders kunnen dan iets nieuws leren! Als ik de kinderen een opdracht moet geven, dan is er dus iets mis met de omgeving. Zo redeneer ik!
Maar aan het einde van groep 2 is het wel belangrijk de kinderen te leren hoe ze hun denken kunnen vertalen naar het platte vlak. Vanaf groep 3 vindt een groot gedeelte van het leren plaats op het platte vlak. Er zijn manieren om de kinderen hiermee op een speelse manier kennis te laten maken. Ik liet bijvoorbeeld kinderen die geïnteresseerd waren in rekenen zelf sommetjes bedenken met dominostenen, of de getallen tot en met 30 noteren op een vel papier. Eigenlijk waren dat geen opdrachten, maar suggesties voor kinderen die erom vroegen. Een klembord of een uitwis-bord is hierbij leuk om te gebruiken.
Tip: Overleg eens met de leerkrachten van groep 3. Wat zouden zij graag zien dat de kinderen al kunnen aan het begin van groep 3? Dan heb ik het niet over leerstof, als ex-leerkracht van groep 3 weet ik dat het daar weer heel basic begint met tellen en getallen. Maar welke vaardigheden zouden zij graag zien? Het schrijven van cijfers bijvoorbeeld: als de kinderen in de kleutergroep al veel bezig zijn met het opschrijven van getallen, dan moeten ze dat ook eigenlijk meteen goed aanleren. Het is heel lastig ze dat weer af te leren!
4. Niet alles tegelijk (less is more!)
Zoals ik hierboven al zei, is het dus niet de bedoeling dat je alle materialen bij alle domeinen in één keer in je rekenhoek neerzet. Hoe meer materialen er zijn, hoe moeilijker het wordt voor de kinderen om echt te spelen! Het is ook makkelijker om alles netjes op te ruimen (wat eigenlijk al weer een rekenles op zich is: alles sorteren!). Aan het begin van het schooljaar kan het goed zijn om de regels te bespreken.
Ik trof op een dag een chaos is de rekenhoek aan, en zette de hele inhoud op de ronde tafel midden in de kring. Zoals ik hierboven al zei, wonen de handpoppen die horen bij Gecijferd Bewustzijn in onze rekenhoek. Ik vertelde de kinderen dat de dieren niet blij waren: Teltijger kon niet zo goed meer tellen, Ruimterups was een beetje in de war, Meetmol wist niet meer wat ze nou moest meten en Uurtjesuil kon niets meer op de goede volgorde zetten. De kinderen snapten direct wat ik bedoelde: alles lag door elkaar! Een paar kanjers uit groep 2 hebben toen alles in een paar minuten weer netjes gemaakt, alles soort bij soort en in het juiste bakje. Dit was een goede rekenles, een les in opruimen én een teken voor mij als leerkracht dat er wellicht teveel in de rekenhoek staat!
Tip: Zet een grote bak met deksel in je klas of in het magazijn, waar je alle materialen neer kunt zetten die je niet gebruikt. Kies steeds een aantal materialen uit, in verschillende domeinen, en stel die tentoon in de rekenhoek. Zorg voor voldoende bakjes waar de kinderen alles in op kunnen ruimen, plak een foto van de inhoud op de bak. Neem in de eerste schoolweken extra tijd voor het opruimen, en besteed ook elke keer aandacht aan hoe de rekenhoek hoort te zien. De bewoners van de rekenhoek kunnen hierbij helpen: het is voor hen ook fijn dat de rekenhoek er netjes uit ziet!
5. Laat de rekenhoek aansluiten bij je thema
Als je je thema aan het voorbereiden bent, denk je ook na over de rekendoelen die aan bod gaan komen. Dat hoeven niet altijd activiteiten in de grote of kleine kring te zijn, of werkjes die de kinderen moeten maken. Pas de materialen in de rekenhoek ook aan per thema, zorg ervoor dat de materialen passen binnen het rekendoel! In het project Noten, dat perfect is voor de herfst, is bijvoorbeeld veel aandacht voor het wegen. Zet in die periode een weegschaal of balans in de rekenhoek, en geef er een grote bak met eikels en kastanjes bij. In de grote kring kun je natuurlijk een activiteit doen die met wegen te maken heeft, maar het vrije experimenteren en spelen in de rekenhoek is zeker ook waardevol! Speel mee, observeer en luister naar de rekentaal die kinderen gebruiken.
Tip: Gebruik ook eens prentenboeken om bij te rekenen! Dit soort tips kun je onder andere halen uit het boek Met rekenogen gelezen, een boek met rekentips bij 45 prentenboeken. Ik verzamelde ook een lijst met prentenboeken over rekenen!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten